Ultrazvučna elastografija – UE (sonoelastografija, ,,virtuelna palpacija’’, ,,palpatorni imidžing’’) je najsavremenija neinvazivna ultrazvučna tehnika koja dopunjuje klinički i ultrazvučni pregled. Koristi se da prikaže relativnu tvrdoću tkiva, odnosno njegovo pomeranje (kompresibilnost) kao odgovor na primenjenu silu.
Elastografija koristi vibracije niskih frekvencija u toku ultrazvučnog pregleda, kako bi izmerila čvrstinu (elastičnost) organa unutar čovečjeg tela.
U osnovi ove tehnike se nalazi činjenica da se tvrda tkiva manje deformišu i pokazuju manju kompresibilnost kada na njih deluje sila.
To je neinvazivna metoda u kojoj se meri otpor mekih tkiva u cilju otkrivanja sumnjivih promena i određivanja prirode tumora. Pregled je skoro istovetan kao i ultrazvučni pregled. Slika sumnjive promene i okolnog tkiva prikazana je različitim bojama (od plave do crvene), što se označava kao kvalitativno testiranje otpora tkiva, ali se otpori mogu meritii kvantitativno, kako unutar same sumnjive promene, tako i u okolnim tkivima.
Ova metoda je postala standardna metoda ispitivanja u razvijenim zemljama i za sada se najviše koristi za ispitivanje tumorskih promena na dojkama i štitastoj žlezdi, gde daje i najbolje rezultate. Kliničke studije su potvrdile da ultrazvučni pregled u kombinaciji sa elastografijom daje najbolje rezultate u ranom otkrivanju tumora, čime se potencijalno smanjuje broj nepotrebnih biopsija i hirurških intervencija ili pravovremeno upućuju pacijenti na dalje lečenje.
Krouskop i saradnici su prvi put opisali primenu sonoelastografije u imidžingu tkiva 1998. godine. Od tada se elastografija koristi da evaluira različite vrste tkiva, uključujući dojku, štitastu žlezdu prostatu, jetru, krvne sudove i mišićno skeletni sistem.
Savremeni ultrazvučni aparati poseduju odgovarajuće sonde i softverski aparat za elastografiju.
U zavisnosti od toga da li se pritisak na tkivo ostvaruje kompresijom (perpendikularno na tkivo uzrokujući skraćenje ,,objekta’’) ili smicanjem, klizanjem (paralelno na površinu uzrokujući deformaciju), postoje dve osnovne elastografske tehnike: kvazistatička (kompresivna, manuelna, ,,strain’’) i dinamička.
Osnovni cilj elastografije je diferencijacija između benignih i malignih lezija prethodno uočenih konvencionalnim ultrazvukom, a osnovni kriterijumi koji se analizaraju su njihova veličina i elastičnost.
Veličina lezije na elastogramu može biti značajan pokazatelj malignosti, jer je maligna lezija na elastogramu veća u odnosu na B-mod sliku zbog dezmoplastične reakcije, a odnos ≥1 ukazuje na malignitet.
Kad se najčešće primenjuje elastografija?
Dojka – simbol identiteta, materinstva i lepote žene.
Na žalost, dojka je i često sedište različitih oboljenja. Najčešće su to dobroćudna oboljenja: upale dojki, ciste, fibrocistična bolest dojki, dobroćudni tumori (fibroadenoma, lipomi) i dr.
Međutim, dojka je i najčešća lokalizacija raka kod žena. Postoji tendencija stalnog porasta oboljevanja i pomeranje prema mlađim starosnim grupama.
Na osnovu poznatih faktora rizika za nastanak raka dojke za svaku ženu može se izračunati indeks relativnog rizika za oboljevanje od raka dojke i odrediti grupa rizika koja se definiše kao grupa niskog, srednjeg i visokog rizika za oboljevanje od raka dojke. Na osnovu ovoga se određuje ritam kontrolnih pregleda. Statističkim analizama je utvrđeno da su dužina preživljavanja i mogućnost za izlečenje žena obolelih od raka dojke u direktnoj zavisnosti od veličine tumora u momentu dijagnoze. Najbolji rezultati se postižu ako je tumor manji od 2 cm i nije se proširio van dojke.
Zato je neophodna rana dijagnostika raka dojke za koju postoji više metoda a to su:
Žena se treba javiti za ultrazvučni pregled dojke kada samopregledom napipa promenu u dojci ili primeti promene na koži dojke, kada lekar uoči promene i nepravilnosti na dojci i kada se javi curenje, posebno sukrvičavog sekreta iz dojke. Takođe, Color Doppler je preporučljiv kod pojave žlezdi u pazušnoj jami, kod stalnih bolova na jednom mestu u dojci ili ako je neko u porodici bolovao od raka dojke.
Potreba za razvojem dopunske pouzdane metode, komplementarne postojećim konvencionalnim, razvila se iz činjenice da se čak 70-90% biopsija dojke izvodi zbog benignih promena. Naime, ograničenja fizikalnog pregleda, mamografije i ultrazvuka, kao i potreba da se maligna bolest ne previdi u ranom stadijumu, vode nepotrebnim biopsijama, pa je stepen biopsija karcinoma svega 10-30%, što indukuje nepotrebnu uznemirenost pacijenata i veće troškove.
Elastografija može povećati senzitivnost ultrazvuka u detekciji aksilarnih limfnih nodusa u preoperativnom dijagnostičkom stadiranju karcinoma dojke. Takođe, elastografija može biti dopunsko dijagnostičko sredstvo u predikciji prognostičkih faktora karcinoma, pa tako više vrednosti tvrdoće dobijene elastografijom, koreliraju sa lošijim prognostičkim parametrima. Osim toga, elastografija ima ulogu i u proceni neoadjuvantne hemioterapije, kao i pri ultrazvučno vođenoj biopsiji širokom iglom, gde se kod malignih lezija prikazuje veća zona za biopsiju.
Bazirajući se na morfološkim ultrazvučnim kriterijumima, senzitivnost ultrazvuka je 98%, a specifičnost 68%. Smatra se da je elastografija visokosenzitivno sredstvo u identifikaciji i proceni solidnih lezija u dojkama, te da u kombinaciji sa ultrazvukom postiže nivo specifičnosti i do 91,5%.
Sam pregled traje oko 10 minuta i nije potrebna posebna priprema pacijenata.
Poželjno je pregled uraditi u prvoj fazi ciklusa (od 1-og do 14-og dana ciklusa), ali ako se napipa promena u dojci, uoči crvenilo i bolnost, pregled treba uraditi ODMAH.
Ultrazvučna sonda se prisloni na kožu pacijenta u različitim položajima, potencira se zona koja je od posebnog interesa, kroz nju se pusti serija od 10 vibracija.
Ova procedura nije bolna, brza je i lako se podnosi. Možete osećati samo lake vibracije u podoručju gde je sonda postavljena i dok ona radi. Nakon procedure možete odmah voditi svoj uobičajeni život.
Pregled će raditi i analizirati radiolog, koji je posebno obučen za ovu vrstu pregleda.
Gallery ???
